طلای سیاه در مسیر فرآوری

به گزارش میز نفت  ، صدای بیل‌های مکانیکی از دور و نزدیک شنیده می‌شود از شهر  گیلانغرب که دور شدیم  بعد از  ۲ ساعت به معادن رسیدیم، استان کرمانشاه  با قرار گرفتن در قلب  کوه‌های زاگرس بر روی گنجی از ثروت‌های  خدادادی خوابیده است.

با آقا شمس اله  سرپرست معدن، ۸۰ متر از کوه پایین می‌رویم تا بیتومین یا همان طلای سیاه زاگرس را ببینیم. او می‌گوید: تمام چشم امیدش برای امرار معاش بعد از خدا به زمین سخاوتمند است تا روزیش را از دل آن بیرون آورد، سوار بیل مکانیکی می‌شود تا بیتومین استخراج کند.

 او ۱۲ سال از عمرش را در سخت‌ترین شغل  دنیا در گرمای ۶۰ درجه و سرمای استخوان سوز گذرانده است.
گیلاغرب  را کانون قیر طبیعی  ایران می‌شناسند، با یکی از معدن داران صحبت کردم آقای مرجانی صاحب معدن به من می‌گوید بیش از ۷۰ درصد معادن ایران در همین منطقه است.
به اعتقاد او ذخیره قیر بالای چند میلیارد تن است، اما هنوز به خوبی از آن بهره برداری نشده است.
خاستگاه قیر طبیعی ایران به طور عمده استان کرمانشاه و به صورت پراکنده در استان‌های ایلام، لرستان و خوزستان واقع شده است

با این ظرفیت انبوه تولید نگرانی در چهره این تولید کننده نمایان است.
اومی‌گوید: قیر ما ۹۰ درصد خام از دست می‌رود، حاضریم سودی که به دست می‌آوریم بدهیم تا خام فروشی نشود.

در استان کرمانشاه ۱۹ معدن قیر  دارای  پروانه بهره برداری وجود دارد.
به گفته آقای مرجانی قیمت هر تن قیر خام ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان است در حالی که ارزش واقعی آن تنی ۱۰ میلیون تومان است.

ایران پس از آمریکا و کانادا سومین ذخائر بیتومین جهان  را داراست

دکتر جوشقانی استاد شیمی معدنی دانشگاه رازی می‌گوید: قیر طبیعی با نام‌های تجاری مختلف بدون فر آوری و به صورت کلوخه  از کشور خارج می‌شود، چرا که واحد‌های فر آوری که بتوانند  ماده خام  را به محصولی با ارزش افزوده فراوان در استان و یا کشور تبدیل کنند، وجود ندارد و تنها واحد‌هایی وجود دارد که کلوخه‌ها  را میکرونیزه می‌کنند.

آقای سبحانی صاحب یکی از همین واحد‌ها می‌گوید: کار را ما انجام می‌دهیم پولش جیب خارجی‌ها می‌رود.

پودر میکرونیزه عمدتا به کشور‌های اروپایی، چین، اوکراین، امارات، تایلند، مصر، هند  و روسیه صادر می‌شود.
به سراغ یکی از تجار قیرطبیعی  رفتم، آقای رازانی، او بیش از ۲۰ سال است که قیر طبیعی  یا بهتر بگویم  کلوخه‌ها را صادر می‌کند.

او می‌گوید: قیر طبیعی ۱۶۰ کاربرد دارد از جاده سازی گرفته تا ایزوگام، رنگ، گل حفاری، صنایع چسب،   مغز مداد، لاستیک سازی و جوهر پرینتر و... اما همه این محصولات به جز ایزوگام  در کشور‌هایی پیشرفته فر آوری شده و با ارزش چند برابر به خودمان بازمی گردد.

این صادر کننده کرمانشاهی گفت: با حمایت دولت  از بخش خصوصی  و شرکت‌های دانش بنیان می‌توان امیدوار بود در این مسیر اتفاقی تازه بیفتد و قیر خام ما فر آوری شود.

جای خالی فر آوری در ایران مربوط به امروز و دیروز نیست

۱۴ سال است این ماده معدنی بدون هیچ فر آوری  (۹۰ درصد)  خام  صادر می‌شود. موضوع را با معاون  امور اقتصادی  استان  در میان گذاشتم  او به من گفت:  این موضوع   هنوز   در کانون توجه  وزارت صمت قرار نگرفته است  و علی رغم  مکاتبات  و پیگیری‌های فراوان  هنوز این محصول خام  از کف می‌رود، اما در آینده  این اتفاق خواهد  افتاد.

موضوع را با مسئولان وزارت خانه هم در میان گذاشتم. امیری  مدیر کل صنایع  معدنی  وزارت صمت گفت: من چیزی در این مورد نمی‌دانم، کاری هم نکرده ایم،   اما اگر کسی می‌خواهد این کار را انجام دهد، تقاضا بدهد و جواز بگیرد.

هر چه طلای سیاه زاگرس در این سال‌ها خام از کف رفت  حالا دانش بنیان‌ها  گره کار را گشوده اند. به یکی از همین شرکت‌های دانش بنیان رفتم.

حسین بهرامی متولد کرمانشاه او عضو ملی بنیاد نخبگان است،   رتبه چهارم کنکور که با ایده‌های نو در سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها قدم برداشته است.

 این جوان خوش فکر کرمانشاهی فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندس نفت از دانشگاه امیر کبیر تهران است ایده محوری او استخراج فلزات سنگین  از قیر طبیعی است، حسین  روز‌های سختی  را در ۳ سال و نیم کار بر روی ایده اش گذرانده است.

او موفق شده محصول پنتا اکسید وانادیوم را که یک  محصول کلیدی  و استراتژیک  در خارج از کشور است، تولید کند.

 این جوان کرمانشاهی  محصول  را در نمونه آزمایشگاهی تهیه کرده و قرار است  با حمایت  پارک علم و فناوری  محصول  را نیمه صنعتی تولید کند.

به سراغ رییس  پارک علم و فناوری کرمانشاه رفتم، آقای آزادی  حمایت خود را از این جوان نخبه اعلام کرد و گفت: آماده هر گونه همکاری از اعطای تسهیلات  تا اختصاص  فضای کار گاهی برای تولید پنتا  اکسید وانادیوم  ایرانی هستیم.

۹۰ درصد این محصول  وارداتی است و قیمت هر کیلو پنتا اکسید  وانادیوم داخلی ۴۰۰ هزار تومان است در حالی که نمونه خارجی ۲۳ دلار  (۶۰۰ هزار تومان) است.

تحریم‌های ظالمانه و تلاطم‌های ارزی سبب شده ارز زیادی از کشور خارج شود.
برای گرفتن آمار واردات  این محصول با سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران گفنگو کردم. آقای لطیفی می‌گوید: در ۱۰ ماهه سال ۹۹،   ۲۸۳ هزارو ۲۷۷ کیلو گرم وانادیوم با کد تعرفه ۷۲۰۲۹۲۰۰  وارد کشور شده است.

این نهاده به ارزش ۹ میلیون  و ۱۲۱ هزارو ۸۰۰ دلار از کشور‌های  امارات، چین، ترکیه، آلمان، و اتریش وارد کشور شده است.حسین بهرامی  می‌گوید: وانادیوم  ایرانی با خلوص ۹۸ درصد وارد بازار می‌شود.

محبی مدیر مرکز  رشد جامع پارک علم و فناوری  کرمانشاه  گفت: تاییدیه آنالیز  غلظت عناصر با آزمایش xrf   از  آزمایشگاه فناوری نانو دانشگاه شریف که یکی از معتبر‌ترین  آزمایشگاه‌های  کشور است، اخذ شده است.

کاربرد این محصول در صنایع استراتژیک فولاد، اسید سازی و باتری سازی است، در یکی از شرکت‌های دانش بنیان  کرمانشاه  قرار است  از پنتا اکسید  وانادیوم  در طراحی  و ساخت  پکیج‌های  تصفیه  فاضلاب   استفاده شود.

الفتی مدیر عامل شرکت  دانش بنیان  پژوهان   صنعت کرمانشاه می‌گوید: ما توان  آن را داریم  که از پنتا اکسید  وانادیوم  بر روی مدیا‌های تصفیه پساب  صنعتی استفاده کنیم.حسین بهرامی معتقد است اگر چه ریشه  بسیاری از مشکلات  در خارج از کشور است، اما کلید  حلش  در داخل است و خودمان باید دست به کار شویم.

 ایده محوری  او در کمتر از ۳ ماه برنده ۳ جشنواره ملی شیخ بهایی، رینوتکس و جامپ شده است.
حسین امروز با افتخار می‌گوید: از ۳ راه پیش رویش بهترین  راه را انتخاب کرده که آن راه توسعه  استان بوده  است، راهی که می‌تواند  مارا از وابستگی  به دیگر کشور‌ها  برهاند.

او حالا با حمایت  پارک علم و فناوری  مشغول بر پایی سوله  نیم صنعتی در کرمانشاه است و قرار است در روز‌های آینده اتفاق‌های خوبی بیفتد.این نخبه کرمانشاهی امیدوار است چشم انداز روشن  این طرح  در سال ۱۴۰۰ ترسیم شود.

در یک جمله می‌گوید: بیستون هیچ، دماوند اگر سد بشود، برای اولین بار در دنیا  از قیر طبیعی پنتا اکسید  وانادیوم  را تولید خواهم کرد.تولید وانادیوم  ایرانی آغازی است  برای پایان  دادن  به  سال‌ها  خام فروشی قیر طبیعی، حالا  آقا شمس ا..   و صد‌ها کارگر  معادن قیر طبیعی کانون  ایران دلشان  قرص می‌شود  که با  فر آوری طلای سیاه  زاگرس  روز‌های خوبی در انتظارشان است.
 


منبع : صدا و سیما 

سه شنبه ۳۱ فروردين ۱۴۰۰ ساعت ۱۰:۳۷