ایران و عربستان؛ دشمنان نفتی

به گزارش ميزنفت ٬ وال استریت ژورنال نوشت:

یک هفته پیش، عربستان سعودی 10 سنت از قیمت هر بشکه نفت خام سبک را برای مشتریان آسیایی خود کاهش داد. سه روز بعد، ایران، بزرگترین رقیب این کشور نیز همان کار را انجام داد
و 10 سنت قیمت نفت خود را برای همان مشتریان کاهش داد.

این جنگ بر سر قیمت نفت، تنش میان این دو کشور را بیشتر به نمایش می گذارد. روز شنبه تهران اعلام کرد در نشست بزرگترین تولید کنندگان نفتی جهان در دوحه که قرار است روز یکشنبه برگزار شود شرکت نخواهد کرد. هدف از برگزاری این نشست توافق اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، مانند عربستان و کشورهای غیر عضو مانند روسیه برای توقف افزایش تولید است که موجب اشباع بازار و کاهش قیمت نفت به پائین ترین سطح خود در یک دهه شده است.

اما تحلیلگران و مقامات نفتی معتقدند ادامه خصومت ایران و عربستان خطر تضعیف یا نابودی هر توافقی را به دنبال دارد. علاوه بر رقابت بر سر قیمت نفت، ایران از استفاده از یک خط لوله میانبر به اروپا منع شده است و جانشین ولیعهد عربستان نیز گفته است این کشور با محدود کردن تولید موافقت نخواهد کرد مگر آن که ایران نیز تولید خود را محدود کند. اما ایران گفته است به این توافق ملحق نخواهد شد و روز شنبه نیز اعلام کرد نماینده ای به این نشست نمی فرستد. غیبت ایران و عدم مشارکت این کشور در این مذاکرات می تواند اعتبار هر توافقی را تضعیف کند.

ایران و عربستان نماینده دو مذهب مختلف از اسلام یعنی شیعه و سنی هستند، در درگیری های منطقه ای با یکدیگر اختلاف دارند و از دو گروه مختلف در جنگ داخلی سوریه و ناآرامی ها در یمن حمایت می کنند. امسال نیز پس از آن که عربستان یک روحانی برجسته شیعه را اعدام کرد، سفارت این کشور در تهران مورد حمله قرار گرفت و پس از آن ریاض روابط دیپلماتیک خود را با آن قطع کرد.

اکنون این اختلافات به سیاست های این دو کشور در زمینه انرژی سرایت کرده است و ایران تلاش می کند با پایان تحریم های غرب و افزایش صادرات اصلی خود یعنی نفت خام، دوباره در منطقه قدرت نمایی کند. در همین حال، عربستان در این برهه از زمان که به شدت محتاج پول نقد است و یکی از بزرگترین متحدانش یعنی آمریکا قصد دارد روابط خود را با ایران بار دیگر برقرار کند، تلاش می کند نفوذ خود را در منطقه حفظ کند.

این تنش ها ممکن است روز یکشنبه به توافقی با شرایط مبهم منجر شود که احتمالا ایران از آن مستثنی خواهد شد.کاهش شدید قیمت نفت در تقریبا دو سال گذشته به ایران و عربستان لطمه زده است زیرا بخش زیادی از درآمد این دو کشور از فروش نفت حاصل می شود. عربستان روزانه حدود 10.2 میلیون بشکه در روز نفت تولید می کند و بیش از هر کشور دیگری در جهان نفت صادر می کند. ایران حدود 3/3 میلیون بشکه نفت در روز تولید و تلاش می کند این میزان را به چهار میلیون بشکه در روز افزایش دهد.

از طرفی، افزایش تولید نفت شل در آمریکا موجب شده است عربستان بازار اصلی خود را در این کشور از دست بدهد و مجبور شود به دنبال خریداران دیگری بگردد و با برخی از متحدان خود مانند امارات و رقبایی مانند روسیه به شدت رقابت کند. این کشور که برای نگه داشتن قیمت بالای نفت سیاست کاهش تولید را دنبال می کرد، برای به چنگ آوردن بازارهای جهانی از سیاست های پیشین خود عقب نشینی کرده و تولید خود را تا بیشترین حد تولید افزایش داده است.

در ایران، قیمت پایین نفت به همراه کاهش صادرات حاصل از تحریم ها در سه دهه گذشته، اقتصاد این کشور را فلج کرده است. ایران به قیمت بالای نفت نیاز دارد. بازگشت به شکوه پیش از تحریم ها به عنوان تولید کننده بزرگ نفتی برای حسن روحانی، رئیس جمهور ایران از نظر سیاسی و اقتصادی اهمیت دارد.

اما به علت این که ایران به خط لوله متعلق به عربستان که از مصر می گذرد به نام خط لوله سومد (Sumed) دسترسی ندارد، این بازگشت برایش مشکلاتی ایجاد کرده است و نفتکش هایش برای انتقال نفت به اروپا، باید آفریقا را دور بزنند.

این خط لوله تنها راه انتقال نفتکش های بزرگ از دریای سرخ تا دریای مدیترانه است و 15 درصد آن متعلق به عربستان و متحدانش در خلیج فارس و مصر است و همه این کشورها از نظر سیاسی بر ضد ایران متحد هستند.

زمانی که شرکت توتال، بزرگترین شرکت انرژی فرانسه در فوریه تلاش کرد اولین صادرات نفتی ایران به اروپا در سه سال گذشته را وارد کند، ایران نتوانست از خط لوله سومد استفاده کند و مجبور شد هزاران مایل دماغه امید نیک آفریقا را دور بزند و به بندر لو آور فرانسه برسد.

دسترسی نداشتن ایران به خط لوله سومد موجب شده است این کشور در اروپا در مقابل عربستان نقطه ضعف داشته باشد. این در حالی است که عربستان این هفته یک قرارداد پنج ساله برای افزایش انتقال نفت خود به اروپا از طریق سومد امضا کرد. آژانس بین المللی انرژی روز پنجشنبه در گزارشی اعلام کرد این توافق احتمالا فرصت ایران را برای استفاده از این مسیر محدود می کند.

 مقامات نفتی کشورهای منطقه خلیج فارس به طور خصوصی می گویند با وجود اظهارات شاهزاده عربستان، روز یکشنبه توافق حاصل خواهد شد. اگر عربستان از حمایت خود از تثبیت تولید نفت شانه خالی کند، ممکن است قیمت نفت بار دیگر کاهش یابد.

يکشنبه ۲۹ فروردين ۱۳۹۵ ساعت ۱۴:۵۵