نقش اسرائیل در تنش اخر چیست؟

به گزارش ميزنفت ٬ محمد سعید ادریس در مصاحبه با شبکه تلویزیونی المیادین، درباره پیامدهای اعدام آیت الله نمر باقر النمر گفت: اعدام شیخ النمر در کنار چهل و شش نفر دیگر به گونه ای بود که به نظر می رسد با برنامه ریزی انجام شد. ایران این مسئله را درک نکرد و در این دام گرفتار شد و با موضع گیری در این باره، خود را طایفه گرا نشان داد.

نادیده گرفتن اعدام چهل و شش نفر دیگر و تمرکز بر مسئله اعدام شیخ النمر، این سوال را مطرح کرد که ایران با انگیزه های طایفه ای عمل می کند. مسئله ارزیابی عملکرد دستگاه قضایی سعودی مسئله ای اختلاف برانگیز است. اعدام شیخ النمر دامی برای ایران بود و اگر تهران سکوت هم می کرد جایگاه آن به عنوان حامی شیعیان زیر سوال می رفت. نمی توان انگیزه های مذهبی را در سیاست خارجی ایران نفی کرد. البته منظور من آن نیست که همه سیاست های ایران طایفه گرایانه است. مسئله فلسطین برای جمهوری اسلامی اهمیت و جایگاه ویژه ای دارد.

ادیس افزود: جنگ نیابتی یا جنگ سرد بین ایران و عربستان در واقع پیش از خروج آمریکاییها از عراق آغاز شد. با آغاز عقب نشینی آمریکا از عراق، عربستان درک کرد که ایران قدرت زیادی در عراق پیدا کرده است و از آن زمان این رویارویی آغاز شد که در بحران سوریه به اوج رسید.

با آغاز حملات هوایی روسیه در سوریه، روند تحولات در این کشور در مسیری قرار گرفت که عربستان و متحدانش به هیچ وجه از آن راضی نیست. در بحران یمن هم موانعی در مسیر عربستان ایجاد شد و سعودیها مبالغ هنگفتی در جنگ یمن هزینه می کنند، در حالی که بهای جهانی نفت هم به شدت کاهش یافته است.

کسری بودجه عربستان به حدود شصت درصد می رسد. در این شرایط واکنش ایران به اعدام شیخ النمر فرصتی برای سعودیها بود تا برای بحرانی کردن اوضاع در برابر تهران تلاش کنند و به دنبال جلب حمایت عربی و اسلامی از ریاض باشند. واکنش عربستان به حمله به سفارت این کشور در تهران انفعالی بود.

وی درباره نشست فوق العاده امروز اتحادیه عرب در قاهره خاطرنشان کرد: سیاست عربستان در برابر بحرانها در منطقه با چالش های زیادی روبروست.

ائتلاف روسی- ایران با هماهنگی نظام بشار اسد در سوریه، کار را برای سعودیها دشوار کرد. سعودیها درباره بحران یمن هم با فشارهایی روبرو هستند.

ما شاهد اقدام عربستان در تشکیل شتابزده ائتلاف سنی بودیم که سپس ائتلاف اسلامی نامگذاری شد. نام بسیاری از کشورها جزو این ائتلاف اعلام شد که هیچ اطلاعی درباره آن نداشتند. به نظر می رسد عربستان به دنبال تشکیل ائتلاف های عربی و اسلامی است تا بتواند با چالش های پیش روی خود مقابله کند.

پیش از اعدام شیخ النمر، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سفر به ریاض توافقنامه تشکیل شورای راهبردی بین دو کشور را امضا کرد و پس از بازگشت به آنکارا بر لزوم از سرگیری روابط با اسرائیل تاکید کرد. اردوغان همچنین برای توجیه حضور نظامیان ترکیه در شمال عراق به سنی بودن عربها، کردها و ترکمن ها در این منطقه اشاره کرد و خود را حامی سنی ها جلوه داد.

اصل تشکیل ائتلاف سنی، خواست اسرائیل است که ترکیه و عربستان هم در همین مسیر حرکت کردند. مصر هیچ گاه از قطب بندی های مذهبی حمایت نکرده است. قاهره همواره حامی وحدت عربی بوده است. مصر به این علت از عربستان حمایت می کند که قاهره خود را به حمایت از کشورهای عربی در برابر بحران های خارجی پایبند می داند.

البته این مسئله به هیچ وجه به معنای تطابق دیدگاه های سیاسی و راهبردی بین قاهره و ریاض نیست. دو کشور درباره حل بحران سوریه اختلاف نظرهایی دارند. عربستان درک می کند تشکیل مثلث مصر، ترکیه و سعودی در برابر ایران با توجه به اختلافات قاهره و آنکارا عملی نیست.

این تصور که ضعیف بودن موضع مصر به علت بحران اقتصادی در این کشور و نیاز آن به کمک های اقتصادی عربستان است، درست نیست. نشست قاهره به هیچ وجه به قطع روابط کشورهای عربی با ایران منجر نخواهد شد. مصر و پادشاهی عمان از حل اختلاف بین تهران و ریاض حمایت می کنند. به اعتقاد من پس از آنکه شاهد فوران آتشفشان بحران در روابط ایران و عربستان بودیم، این آتشفشان به تدریج در حال آرام شدن است. نشست فوق العاده اتحادیه عرب در قاهره با صدور بیانیه ای برای اعلام همبستگی با عربستان پایان خواهد یافت و حملات به سفارتخانه و کنسولگری عربستان در ایران محکوم خواهد شد.

این کارشناس مصری گفت: اسرائیل و ترکیه از تشکیل ائتلاف برای مقابله با ایران حمایت می کنند و کشورهای عربی نباید در این مسیر قرار بگیرند. اردوغان روابط بحرانی با روسیه دارد. مصر معتقد است به بحران های عربی باید در چارچوب عربی رسیدگی و اختلافات با کشورهای همسایه هم حل و فصل شود. ما هرگز این مسئله را نادیده نمی گیریم که دشمن اصلی ما رژیم صهیونیستی است، هر چند که درگیر بحران هایی مانند مبارزه با تروریسم باشیم.

ما مخالف جبهه بندهای منطقه ای هستیم. مصر از کاستن از تنش بین ایران و عربستان حمایت می کند. اولویت اصلی امروز مبارزه با تروریسم است. در سال 2015 شاهد اختلاف نظر بین ریاض و قاهره درباره اولویت بندی خطرها بودیم.

مصر تروریسم را خطر اصلی می داند، اما عربستان سعودی معتقد است ایران خطر فوری است. در سال گذشته ثابت شد که خطر تروریسم جدی است و عربستان هم از این خطر در امان نیست. نقش عربستان و دیگر اعضای شورای همکاری در ائتلاف بین المللی برای مبارزه با تروریسم بسیار محدود شد و این کشورها تلاش اصلی خود را بر جنگ با حوثی ها در یمن متمرکز کردند.

محمد سعید ادریس افزود: به اعتقاد من حل بحران بین ایران و عربستان امکان پذیر است. عمان می تواند نقش میانجی را بین تهران و ریاض ایفا کند. بحران بین ایران و عربستان مهار خواهد شد، زیرا بحرانی تر شدن اوضاع به نفع هیچ طرفی نیست. نباید دیگر پرونده های منطقه از جمله مبارزه با تروریسم، حل بحران سوریه و حل بحران یمن کنار گذاشته شود و بحران بین ایران و عربستان اولویت پیدا کند. ما امیدواریم میانجی گریها باعث حل اختلافات بین این دو کشور و پیدا شدن راه حل هایی برای بحران های سوریه و یمن باشد. به ویژه که امروز دیگر ایران قویترین طرف در سوریه نیست و روسیه نفوذ اصلی را در اختیار دارد.

مسکو و تهران اختلافاتی از جمله در مورد مدیریت بحران در سوریه دارند. به اعتقاد من، پیامدهای ترور سمیر القنطار هنوز آشکار نشده است. مصر درگیر حضور تروریسم در صحرای سینا و لیبی است.

يکشنبه ۲۰ دی ۱۳۹۴ ساعت ۱۲:۴۷